پرولاکتین یک هورمون پلی پپتیدي با 199 اسید آمینه و وزن مولکولی 22000 دالتون می باشد. سنتز پرولاکتین در سلول هاي لاکتوتروف هیپوفیز قدامی صورت می گیرد.
پرولاکتین در گردش خون به 3 شکل موجود است پرولاکتین منومري، پرولاکتین دیمري و پرولاکتین پلیمري (ماکروپرولاکتین) و پرولاکتین منومري بیشتري فعالیت بیولوژیکی موجود در گردش خون را دارد. پرولاکتین توسط هورمون هاي هیپوتالاموسی به نام هورمون مهار کننده آزادسازي پرولاکتین (PIH) و یا فاکتور مهاري پرولاکتین (PIF) که اصلی ترین آن دوپامین می باشد مهار می شود.
هورمون آزاد کننده تیروتروپن Hormone - TRH Thyrotropin Releasing که از هیپوتالاموس ترشح می شود نیز می تواند منجر به آزادسازي پرولاکتین شود.
ترشح پرولاکتین به صورت ضربانی و دوره اي است که کمترین غلظت آن در اواسط روز و بیشترین میزان آن به فاصله کوتاهی بعد از خواب عمیق یافت می شود. و وقتی تولید استروژن بالا می رود تولید پرولاکتین در زنان افزایش می یابد. پرولاکتین نقش مهمی در تکامل غدد پستانی، تولید و ترشح شیر و کنترل عملکرد گنادها در هر دو جنس زن و مرد ایفا می کند.
عملکرد پرولاکتین در زنان تکامل غدد پستانی و نیز برقراري و حفظ ترشح شیر پس از زایمان است. پرولاکتین جزء هورمون هاي استرس می باشد بنابراین استرس و فعالیت و مکیدن نوك پستان منجر به افزایش پرولاکتین می شوند. مکیدن محرك فیزیولوژیکی اصلی آزادسازي پرولاکتین است. و به دنبال زایمان و تغذیه نوزاد با شیر مادر غلظت پرولاکتین بالا تر میرود. البته پرولاکتین به
واسطه عملکرد فیزیولوژیک خود به طرز پیش رونده اي در طی حاملگی افزایش می یابد.
استروژن ها مستقیماً با اثر بر سلولهاي لاکتوتروف تولید پرولاکتین را افزایش می دهند که منجر به افزایش آزادسازي پرولاکتین در دوره بارداري می شود. و خود پرولاکتین با اثر بر روي هیپوتالاموس، از طریق افزایش فعالیت تیروزین هیدروکسیلاز در نورون هاي تولیدکننده دوپامین، سبب مهار پس نوردي تولید و ترشح خود می شود.
به علاوه پرولاکتین با مهار و ترشح Gn RH از هیپوتالاموس، سبب کاهش ترشح FSH و LH از هیپوفیز می شود. به علاوه پرولاکتین بر تولید آندروژن ها در غدد آدرنال و بر روي عملکرد سیستم ایمنی تأثیر دارد.
مواردي که اندازه گیري پرولاکتین کاربرد دارد و غالباً مربوط به وجود تومور هیپوفیز، هیپوگنادیسم و هیپوگنادوتروپیک (زنان)، آمنوره توجیح نشده ، هیپوگنادیسم یا ناباروری توجیه نشده مردان می باشد.
